Historia

Firma powstała w 1967 roku. Założył ją Jan Zych (urodzony w 1935 roku w Płocku), który pierwsze kroki jako organmistrz stawiał od 1958 roku. W 1967 roku w małym, nowo wybudowanym zakładzie (24 m² powierzchni), rozpoczął samodzielną działalność określaną jako organmistrzostwo. Z początku na zlecenie innych firm wykonywał przeważnie pneumatyczne stoły gry, później wiatrownice, miechy i piszczałki drewniane .

Firma rozwijała się powoli. W 1975 r. zbudowała pierwsze nowe organy kościelne, o 10 głosach, dla parafii Siennów k/ Przeworska w diecezji przemyskiej. W miarę otrzymywania nowych zamówień zakład robił się za mały. By zaradzić panującej ciasnocie, w połowie lat siedemdziesiątych dobudowano kolejne skromne pomieszczenie.

W 1982 roku pod kierunkiem ojca w firmie rozpoczął pracę Dariusz Zych, z wykształcenia elektronik. W miejsce dotychczas stosowanej traktury pneumatycznej wdrożył on sterowanie elektryczne. Wobec dalszego rozwoju, w firmie znów zaczęło brakować powierzchni warsztatowej. W 1984 roku dobudowano kolejne pomieszczenie, co zbiegło się z poważnym zamówieniem na pierwsze III manuałowe organy kościelne w parafii pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski w Otwocku. Odbioru tego instrumentu dokonał rok później profesor Feliks Rączkowski. Spisany wówczas protokół stał się laurką dla firmy i zapoczątkował nowy etap w historii firmy – realizacje organów coraz większych i bardziej znaczących.

Wśród wielu zleceń na małe organy zakład wykonał w 1989 r. rozbudowę, wraz z modernizacją, organów w katedrze łowickiej. Niemal od razu po zakończeniu prac, których inwestorem był Biskup Łowicki Józef Zawitkowski, rozpoczął się cykliczny Międzynarodowy Festiwal Organowy Johanna Sebastiana Bacha. Sława, jaką zyskały sobie koncertowe organy w Łowiczu, przyniosła kolejną dużą realizację, 44 głosowy instrument dla kościoła p.w. ś w. Józefa w Kielcach, ukończony w 1990 roku. Zwiększająca się liczba zamówień oraz wzrost zatrudnienia były przyczyną podjęcia decyzji o następnej, trzeciej już rozbudowie zakładu, tym razem do 130 m². W tym czasie w firmie wykonano szereg dużych instrumentów, między innymi: w kościele św. Magdaleny w Warszawie na Bródnie (35 głosów) i w Skierniewicach (37 głosów).

Zmiany polityczne i gospodarcze na początku lat 90-tych umożliwiły nawiązanie kontaktów z firmami zachodnimi. Wzajemne kontakty zaowocowały wdrożeniem traktury mechanicznej według najlepszych wzorców. Był to ogromny przełom w działalności firmy. Od 1995 roku wszystkie organy wykonywane są na bazie tego systemu.

Obfitość zamówień i brak możliwości dalszej rozbudowy istniejącego warsztatu zmusza do inwestycji. W 1996 r. powstaje nowoczesny zakład o powierzchni 1000m² – z halą montażową, umożliwiającą montaż organów do 40 głosów – z suszarnią drewna , komorą lakierniczą, halami wyposażonymi w nowoczesne maszyny i urządzenia. Nowy zakład – wysoko wykwalifikowani fachowcy – wspaniałe nowe instrumenty. W Pruszkowie – kościół św. Kazimierza, w Polkowicach – kościół św. Michała, w Warszawie w kościołach parafii: Narodzenia Pańskiego, św. Judy Tadeusza , św. Jana Kantego , Katedrze Warszawsko Praskiej oraz Wszystkich Świętych. Ten ostatni instrument to początek nowej ery w działalności firmy . Instrument symfoniczno – koncertowy – 64 głosowy (CD – Nowe organy kościoła Wszystkich Świętych) Informacja o tych instrumentach wychodzi poza granice kraju. Firma dostaje zlecenie w katedrze katolickiej w Teagu – Korea Południowa – 27 głosów.

Nowe doświadczenia i nowy sukces. Właściciele i pracownicy firmy uważają , że osiągnęli już wszystko. Ale zlecenie “życia” dopiero nadchodzi – w 2002 roku Ks. Eugeniusz Makulski – kustosz Bazyliki w Licheniu Starym zwraca się z prośbą o przygotowanie oferty budowy organów dla nowo zbudowanej Bazyliki. Na podstawie planu umiejscowienia poszczególnych części organów i koncepcji brzmieniowej ( dyspozycji głosów i menzuracji piszczałek) opracowanej przez prof. Andrzeja Chorosińskiego firma przygotowuje ofertę budowy instrumentu 157 głosowego, która zostaje zaakceptowana przez Inwestora. Już w czerwcu 2003 zostaje oddana i poświęcona I część Wielkich Organów Licheńskich – organy 51 głosowe na chórze zachodnim. Dzień po poświęceniu prof. Andrzej Chorosiński nagrywa płytę CD (Na organach nawy zachodniej). Prace przy kolejnych sekcjach trwają do czerwca 2006 roku. Pierwszego sierpnia 2006 roku międzynarodowa komisja ekspertów dokonuje odbioru Wielkich Organów Bazyliki w Licheniu. Organy w Bazylice Licheńskiej to trzeci co do wielkości instrument w Europie i dwunasty na świecie. Ostateczny kształt jego brzmienia prezentuje Karol Gołębiowski na płycie CD (Wielkie Organy Bazyliki w Licheniu).

Po zakończeniu prac w Licheniu, ze zdobytymi doświadczeniami, firma realizuje kolejne duże projekty. Symfoniczne – 71 głosowe organy w kościele Bł. Władysława z Gielniowa w Warszawie (największe organy Warszawy), 66 głosowe w Katedrze Św. Jakuba w Szczecinie. Odskocznią od tego stylu instrumentów są organy zbudowane w 2008 roku w Sanktuarium w Markowicach k/ Inowrocławia. Po serii instrumentów nawiązujących do tradycji francuskiego romantyzmu ten instrument to stylizacja brzmieniowa i konstrukcyjna barokowych organów północno-niemieckich Arpa Schnitgera. Wisząca mechaniczna traktura gry, wszystkie piszczałki metalowe “przycięte do tonu”, strój nierównomiernie temperowany – Valotti, mensury piszczałek i ich stop wzorowane na zachowanych piszczałkach przedstawiciela tego stylu oraz odpowiednia intonacja powodują, że instrument ten posiada szczególne możliwości brzmieniowe charakterystyczne dla epoki baroku. Dowodem tego jest płyta CD nagrana przez Karola Gołębiowskiego ”Arcydzieła Muzyki Organowej “.

Ogromna ilość budowanych instrumentów umożliwia firmie nieustanną pracę nad rozwojem. W 2009 roku uruchamia dział produkcji piszczałek metalowych, razem z odlewnią blach cynowych. A wysoka jakość instrumentów potwierdzona przez wirtuozów gry i muzykologów otwiera drogę do realizacji w miejscach świeckich. W 2010 roku przedsiębiorstwo rozpoczyna pracę nad organami do sali głównej Opery i Filharmonii Podlaskiej – Europejskiego Centrum Sztuki w Białymstoku. Dwie sekcje organów stanowiące główną część instrumentu (51 głosów), umieszczono nad górnym balkonem, natomiast po obu stronach rampy scenicznej zamontowano pozytywy podzielone diatonicznie (8 głosów). Ogromny sukces tego dzieła poskutkował kolejnymi zamówieniami instrumentów dydaktyczno – koncertowych dla instytucji państwowych. W Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu (17 głosów) i Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym w Siedlcach (12 głosów).

Obecnie Zakłady Organowe Zych to zespół kilkunastu doskonale wykształconych fachowców. Od stolarzy, mechaników, przez organmistrzów, piszczałkarzy, aż po muzyków. W bieżącym roku prowadzimy prace przy sześciu organach mechanicznych.

Od wielu lat firma jest stałym członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Budowniczych Organów – ISO (International Society of Organbuilders).